Lời dẫn:
Từng có thời kỳ tôi mê mẩn các chỉ số. Suốt 4 năm, qua bao ngày đêm miệt mài, tôi đã thu thập hơn 2000 chỉ báo, trong đó 99% đến từ các chuyên gia và quản trị viên trên các diễn đàn, còn 1% là nhóm các chỉ số mà tôi cho là tối ưu. Tuy nhiên, sau quá trình nghiên cứu, tôi rút ra kết luận: Mọi thay đổi của chỉ số đều xoay quanh giá và khối lượng. Nhìn thấu bản chất, sự đơn giản chính là tốt nhất và chân thực nhất.
Kết luận 1: Các phép tính phức tạp của chỉ báo làm giảm tính tham khảo
Càng gần với bản chất, tính tham khảo càng cao.
Giá được biểu hiện qua biểu đồ nến, khối lượng được thể hiện qua VOL. Đây chính là bản chất – trần trụi và chân thực nhất. Mọi chỉ báo đều dựa trên giá và khối lượng để mở rộng. Càng phức tạp, chỉ báo càng xa rời bản chất và càng kém hiệu quả. Biểu đồ nến và khối lượng giống như một người trong trạng thái tự nhiên, trần trụi. Các công thức chỉ báo khác giống như lớp trang phục, lớp trang điểm, và cuối cùng là phẫu thuật thẩm mỹ. Càng thêm nhiều lớp, bản chất của nó càng bị bóp méo, trở thành thứ không còn chân thực.
Ví dụ với chỉ báo MACD: Từ giá (C), tạo ra đường trung bình (MA), từ đó sinh ra DIFF (chênh lệch), tiếp tục là DEA (trung bình chênh lệch), rồi MACD (chênh lệch x2 giữa DEA và DIFF). Tính toán cho thấy nếu mỗi bước có độ tin cậy 90%, sau 5 lần mở rộng, độ tin cậy còn lại chỉ còn 59%. Các chỉ báo mở rộng từ MACD thậm chí còn kém hơn, nhiều chỉ báo tôi thu thập đã mở rộng hàng chục, thậm chí hàng trăm lần, dẫn đến tính tham khảo gần như không còn. Vì vậy, tôi đã loại bỏ những chỉ báo này.
Kết luận 2: Xu hướng là tham chiếu duy nhất của chúng ta
Trọng tâm của chỉ báo nên là xác định xu hướng, không phải điểm mua bán.
Sau nhiều năm giao dịch, tôi nhận ra rằng lợi nhuận chủ yếu đến từ thị trường giá tăng, trong khi thị trường giá giảm thường khiến tôi phải trả lại lợi nhuận, thậm chí chịu lỗ. Chúng ta có rất nhiều chỉ báo, từ các chỉ báo cao cấp, theo dõi dòng tiền, đến các công cụ chọn cổ phiếu. Nhưng cuối cùng, hầu hết mọi người vẫn để mất lợi nhuận đáng lẽ họ đã có, đôi khi còn thua lỗ nặng.
Nguyên nhân chính là họ không chú trọng đến xu hướng. Xu hướng là yếu tố quyết định:
Khi xu hướng tốt, tôi sẽ không bán, bất kể thị trường cố gắng "lừa" tôi như thế nào.
Khi xu hướng xấu, tôi cũng sẽ không mua, bất kể có bao nhiêu "mánh khóe" lôi kéo tôi.
Xu hướng không bị chi phối bởi ý chí cá nhân, cũng giống như sự phát triển của xã hội, không thể bị điều khiển bởi quan điểm của bất kỳ ai. Xu hướng là điều tất yếu. Vậy tại sao chúng ta lại từ bỏ điều tất yếu như xu hướng để theo đuổi những điểm mua bán không chắc chắn? Hãy tập trung vào xu hướng, bởi đây chính là chìa khóa để duy trì lợi nhuận ổn định và lâu dài.
Kết luận 3: Càng sử dụng nhiều chỉ báo, càng khó thực hiện giao dịch, khả năng thất bại càng lớn
Hầu như ai nghiên cứu chỉ báo kỹ thuật đều có một kho lưu trữ chỉ báo trong máy tính, ít thì vài trăm, nhiều thì hàng ngàn. Họ đều mong tìm kiếm một chỉ báo "hoàn hảo" với độ chính xác 100%. Nhưng rất tiếc, điều đó không tồn tại, và sẽ không bao giờ tồn tại. Nếu có một chỉ báo hoàn hảo, sẽ chẳng còn ai làm việc và thị trường chứng khoán cũng không còn tồn tại.
Chúng ta thường kết hợp nhiều chỉ báo vì độ chính xác của từng chỉ báo riêng lẻ không cao. Nhưng thực tế, việc này lại làm giảm tính hiệu quả. Một phép tính đơn giản:
Nếu một chỉ báo có độ chính xác 80%, đây là một tỷ lệ khá tốt.
Kết hợp hai chỉ báo, độ chính xác chỉ còn 80%×80%=64%.
Kết hợp năm chỉ báo, độ chính xác giảm xuống chỉ còn 33%.
Tôi từng thấy nhiều người kết hợp các công thức có tỷ lệ thành công cao để tạo một hệ thống "toàn năng". Trong điều kiện thị trường thuận lợi, hệ thống này có thể hoạt động tốt. Nhưng khi thị trường không thuận lợi, họ thua lỗ nặng mà thậm chí không hiểu tại sao.
Tóm lại: Việc sử dụng quá nhiều chỉ báo không chỉ tăng độ phức tạp mà còn giảm hiệu quả. Đơn giản hóa và tập trung vào các yếu tố cốt lõi là cách tiếp cận tốt nhất.
Kết luận 4: Chỉ báo chỉ mang tính tham khảo, lực lượng chính chỉ có thể đạt được lợi nhuận từ việc “go long”, mục tiêu là tối đa hóa lợi nhuận
Thị trường chứng khoán được vận hành bởi con người, vì thế nó chứa đầy sự không chắc chắn. Ai dám khẳng định rằng khi KDJ giao cắt ở mức cao, giá chắc chắn sẽ giảm? Ai chắc chắn rằng khi RSI ở mức cao, thị trường đã đạt đỉnh? Ngay cả các chỉ báo như DDX, WinRate, hay các chỉ báo tự tạo, đều có thể không chính xác khi lực lượng chính thay đổi chiến thuật. Có rất nhiều cổ phiếu đi ngược lại tín hiệu từ các chỉ báo. Điều cần ghi nhớ là: Chỉ báo chỉ mang tính tham khảo. Có rất nhiều cổ phiếu đi ngược với các chỉ số.
Ở đây, chúng ta cần hiểu mục đích của người tham gia thị trường là gì. Tất cả các quỹ tham gia vào thị trường vốn đều có tính chất thực dụng mạnh mẽ. Mọi người đều đến đây để kiếm tiền. Tất nhiên, các quỹ lớn nhằm mục đích kiếm nhiều tiền hơn. Do cổ tức thấp nên hầu hết các nhà đầu tư đều tìm cách kiếm lợi nhuận từ chênh lệch giá. Điều này dẫn đến các pha rung lắc, rửa sàn, và đẩy giá, v.v. Mục tiêu cuối cùng của những hành động này là phân phối lại lợi nhuận, do lực lượng chính chỉ có thể kiếm lợi khi giá cổ phiếu được đẩy lên cao, vì vậy hãy hiểu rõ cách họ luôn thao túng thị trường để đưa ra chiến lược giao dịch phù hợp.
Kết luận 5: Vượt qua điểm yếu của con người, hình thành mô hình chiến thắng của riêng mình
Sợ hãi và tham lam là những kẻ thù lớn nhất của nhà đầu tư. Trong thị trường chứng khoán, những điểm yếu này thường bộc lộ rõ rệt vì hầu hết mọi người chưa xây dựng được một mô hình giao dịch hoặc một hệ thống lợi nhuận cho riêng mình.
Ví dụ về một mô hình lợi nhuận đơn giản: Khi đường trung bình trong 30 ngày chuyển từ đi ngang sang hướng xuống, bán ra. Khi đường trung bình trong 30 ngày chuyển từ giảm sang đi ngang và sau đó hướng lên, mua vào. Đây là khuôn mẫu, dù trong khoảng thời gian này có xảy ra bất cứ điều gì, tôi cũng sẽ thực hiện theo khuôn mẫu này. Điều này giúp tôi tập trung vào việc kiếm đúng phần lợi nhuận thuộc về mình, thay vì bị cuốn vào lòng tham muốn nhiều hơn hoặc nỗi sợ hãi mất đi lợi nhuận. Giảm thiểu những tổn thất không cần thiết, đồng thời giải phóng bản thân khỏi việc phải liên tục theo dõi thị trường.
