Một nhà giao dịch thông minh sẽ không bao giờ giao dịch một cách không có mục đích. Trước khi giao dịch, họ luôn có kế hoạch giao dịch của riêng mình để giúp nhận biết cơ hội và tránh việc chạy theo xu hướng thị trường. Có thể nói, việc lập và thực hiện kế hoạch giao dịch là một phần quan trọng để giao dịch thành công. Vậy, làm thế nào để lập và thực hiện kế hoạch giao dịch? Để hiểu rõ vấn đề này, tôi cho rằng cần nắm vững các khái niệm sau:
Ý nghĩa và đặc điểm của kế hoạch giao dịch là gì?
Một kế hoạch giao dịch đạt chuẩn cần bao gồm những phần nào?
Những trở ngại khi thực hiện kế hoạch là gì?
I. Ý nghĩa của kế hoạch giao dịch
Kế hoạch giao dịch là các biện pháp, phương pháp và bước đi mà nhà giao dịch lập ra để đạt được mục tiêu giao dịch trong một khoảng thời gian nhất định. Như tác giả của "High Probability Trading" đã nói, kế hoạch giao dịch giống như kế hoạch kinh doanh của một doanh nhân, nội dung phải rõ ràng và minh bạch. Mặc dù không nhất thiết phải là văn bản, nhưng để tuân thủ kế hoạch tốt hơn và thuận tiện cho việc đánh giá định kỳ, nhà giao dịch nên sử dụng văn bản.
II. Đặc điểm của kế hoạch giao dịch
1. Tính dự báo
Đầu tiên, kế hoạch phải mang tính dự báo, kế hoạch giao dịch là sự dự báo của chúng ta về tương lai, vì vậy trước khi lập kế hoạch, cần có nhận thức rõ ràng về các tình huống có thể xảy ra, cũng như có ý tưởng chính xác về mục tiêu, biện pháp và phương pháp giao dịch. Nếu không có tính dự báo, kế hoạch sẽ mất đi ý nghĩa. Tính dự báo là đặc điểm chính của kế hoạch.
2. Tính quy trình
Trong quá trình lập kế hoạch giao dịch, cần xác định rõ làm gì trước, làm gì sau, có sự sắp xếp thời gian và yêu cầu cụ thể. Khi thực hiện kế hoạch, cần có tính giai đoạn và ưu tiên. Do đó, kế hoạch giao dịch phải có yêu cầu về thời gian cho từng giai đoạn và sắp xếp tương ứng, thể hiện tính chi tiết và tuần tự.
Trong một kế hoạch giao dịch bao gồm những điều sau:
Bạn sẽ giao dịch trên thị trường nào?
Sử dụng công cụ phân tích nào?
Phân tích thị trường bạn tham gia giao dịch như thế nào?
Điều kiện vào lệnh giao dịch là gì?
Bạn sẽ chấp nhận mức rủi ro bao nhiêu?
Chiến lược thoát lệnh của bạn là gì?
Bạn dự kiến thời gian và hiệu suất giao dịch như thế nào?
Những khả năng có thể xảy ra trong sự phát triển của thị trường?
Làm thế nào để đạt được mục tiêu giao dịch?
Bạn sẽ giao dịch trên thị trường nào
Việc lựa chọn thị trường giao dịch cần dựa trên khả năng tài chính và chiến lược giao dịch của bạn. Ví dụ, nếu bạn có 100 triệu đồng, thì không nên chọn giao dịch các hợp đồng tương lai có giá trị lớn. Hoặc nếu bạn là nhà giao dịch theo xu hướng, không nên chọn các sản phẩm đang trong giai đoạn dao động để giao dịch. Tiền đề để quyết định bạn sẽ giao dịch trên thị trường nào là bạn phải xác định trước chiến lược giao dịch của mình.
Sử dụng công cụ phân tích nào
Về công cụ phân tích, có thể bạn sử dụng phân tích kỹ thuật hoặc phân tích cơ bản, nhưng dù chọn phương pháp nào, bạn cần hiểu rõ nguyên lý của nó. Chỉ nên áp dụng sau khi đã nghiên cứu và thử nghiệm đầy đủ về tính khả thi và xác suất thành công.
Phân tích thị trường bạn tham gia giao dịch như thế nào
Thông qua phân tích, bạn cần hiểu trạng thái hiện tại của thị trường là gì. Liệu nó có phù hợp với điều kiện giao dịch của bạn không? Bạn dự đoán xu hướng tương lai của thị trường như thế nào? Trước tình hình hiện tại, quan điểm của các nhà giao dịch khác ra sao?
Điều kiện vào lệnh giao dịch là gì
Điều kiện vào lệnh, hay tín hiệu giao dịch, phải dựa trên cơ sở lý thuyết vững chắc và logic, cần rõ ràng và chắc chắn, không được mơ hồ. Giống như phương pháp phân tích, nó cũng cần được đánh giá và thử nghiệm kỹ lưỡng. Bạn cần hiểu tín hiệu giao dịch thành công phát triển như thế nào, và tín hiệu thất bại sẽ diễn biến ra sao.
Bạn sẽ chấp nhận mức rủi ro bao nhiêu
Trong giao dịch, quan trọng nhất là học cách bảo vệ bản thân. Trước mỗi giao dịch, cần xác định số vốn sẽ đầu tư và mức rủi ro có thể chấp nhận. Nghĩa là, nếu phán đoán sai, mức thua lỗ tối đa bạn có thể chịu được là bao nhiêu? Liệu thua lỗ từ giao dịch này có ảnh hưởng tiêu cực đến bạn không?
Chiến lược thoát lệnh của bạn là gì
Chiến lược thoát lệnh bao gồm ba khía cạnh:
Thoát lệnh khi phán đoán sai (Chiến lược cắt lỗ): Xác định mức giá mà tại đó bạn sẽ chấp nhận thua lỗ và đóng vị thế.
Thoát lệnh khi đạt lợi nhuận mục tiêu: Xác định mức giá hoặc điều kiện để chốt lời.
Thoát lệnh khi thị trường không di chuyển như kỳ vọng: Nếu sau một thời gian giá không biến động như dự đoán, cần có chiến lược để thoát lệnh.
Trong đó, việc thiết lập và thực hiện cắt lỗ là khó khăn nhất. Bạn phải hiểu rõ trong tình huống nào phán đoán của mình là sai lầm, do đó cần nắm vững nguyên lý của công cụ phân tích. Khó khăn trong việc thực hiện cắt lỗ là do nó liên quan đến việc thừa nhận sai lầm và chấp nhận thua lỗ, đây là thách thức lớn đối với nhà giao dịch. Do đó, thực hiện cắt lỗ thường khó hơn so với chốt lời.
Bạn dự kiến thời gian và hiệu suất giao dịch như thế nào
Khi bắt đầu một giao dịch, bạn cần có kỳ vọng về thời gian và mục tiêu giá trong tương lai. Kỳ vọng này rất quan trọng cho việc theo dõi và đánh giá sau này.
Những khả năng có thể xảy ra trong sự phát triển của thị trường
Thị trường luôn biến động và bất định. Bạn cần dự đoán các khả năng có thể xảy ra trong tương lai. Điều này liên quan đến quản lý vốn; nếu luôn nhớ đến sự không chắc chắn của thị trường, bạn sẽ tránh được việc đầu tư toàn bộ vốn vào một giao dịch. Ngoài ra, dự đoán đa chiều giúp giảm thiểu các quyết định giao dịch dựa trên cảm xúc hoặc bốc đồng.
Làm thế nào để đạt được mục tiêu giao dịch
Trong giao dịch này, bạn có dự định tăng vị thế để gia tăng lợi nhuận không? Nếu có, bạn sẽ thêm vị thế trong những điều kiện nào? Nếu việc tăng vị thế không thành công, chiến lược thoát lệnh của bạn là gì? Bạn sẽ thoát một phần hay toàn bộ vị thế?
Sau khi xác định và hoàn thành các bước trên, kế hoạch giao dịch của bạn đã cơ bản hoàn thiện. Tuy nhiên, đây chỉ là khởi đầu tốt đẹp cho một giao dịch. Quan trọng hơn là bạn phải thực hiện kế hoạch một cách kiên quyết và nhanh chóng. Mặc dù có những nhà giao dịch chưa từng lập kế hoạch, nhưng không thể phủ nhận rằng nhiều người đã không thực hiện kế hoạch mà họ đã dày công xây dựng. Các giao dịch họ thực hiện thường không theo kế hoạch nào cả.
Nguyên nhân đến từ hai khía cạnh: một là nhận thức sai lầm trong tư tưởng, hai là thiếu tinh thần tự kỷ luật. Nhiều nhà giao dịch đánh giá thành công hay thất bại dựa trên việc có thua lỗ hay không, chính quan niệm sai lầm này khiến họ lệch khỏi quỹ đạo đúng đắn. Việc đánh giá thành công trong giao dịch không nên dựa vào việc có mất tiền hay không, mà nên xem xét liệu bạn có thực hiện đúng kế hoạch và kiểm soát rủi ro hay không. Nếu bạn thực hiện giao dịch theo đúng kế hoạch, thì ngay cả khi thua lỗ, đó vẫn là một giao dịch thành công.
Cuối cùng, cần lưu ý rằng kế hoạch giao dịch, cũng giống như nhật ký giao dịch, cần được kiểm tra và đánh giá liên tục. Trong quá trình này, bạn sẽ phát hiện ra những thiếu sót và điểm cần cải thiện. Thông qua việc hoàn thiện và điều chỉnh, hiệu suất giao dịch của bạn sẽ dần được nâng cao.
